به گزارش مهدی محمدزاده، خبرنگار مجموعه خبری جهان اخبار، ویژه‌برنامه «آفاق الاحوار» به‌صورت زنده و برخط مجموعه خبری جهان اخبار، به موضوع دیه در طایفه محترم عرب اختصاص یافت. این برنامه به بررسی آداب و رسوم مربوط به دیه و نقش شاعران و بزرگان در مراسم آن پرداخت. شش مهمان با تجربیات خود در این حوزه به برنامه دعوت شده بودند و در این نشست به تصویر کشیدن آداب و رسوم مربوط به دیه پرداختند.
این ویژه‌برنامه هفتگی به میزبانی شاعر معروف، شیخ عبود ال عناجید، برگزار شد. وی در ابتدای برنامه با تسلیت ایام فاطمیه، شعری از خود را با مضمون ارزش‌های انسانی و اجتماعی قرائت کرد که به جای خود، تأثیر عمیقی بر فضای برنامه گذاشت.زکات البشر وجدانا والبنه
الشرف لا مال یتعادل والبنه
کلمن بنه الحد نفسه والبنه
بنه الروحه المقام الاخریه
۰۰۰
اچلم المجد ظاهرهه بطنه
چبتی آسیوف واشنهه بطنه
گالو حیت العذت بطنه
مصاب الصاب اخوی الالم بیه
۰۰۰
القزل رد المطاویه او منل حسبات گلبی ارتاح
او تناخت های اهل نخوای اوصار السیف یمه ارماح
ثوله اعضای رفعت راس خلهم المناخه اسلاح
او ال ملعب توکف ملزومه
۰۰۰۰
اسم لل زندان ثانی گالو آبدار الندم
والحمد الله انجمعنه عرب لل فصل او عجم
او عد ربک باچر تلاگاهه
۰۰۰۰
بصمت عزه کتبت افلان وکتی او عاین اسنینی
اشوف الحگ یبعد الروح حتی ابقمظتچ عینی
بینی او بین اخوی اصواب بس لو یحضر افتینی
چن لا طگنی او طگیته
۰۰۰۰
گعدات الاهل بلعید او بضیجک الک سلوا
او من مای العگل بعضاًک دایم یافی اتروا
صدگ سولف التاریخ خوتنه اشکثر حلوووا
یا ما نقتاض او نتراضه
۰۰۰۰۰
الشاعر شیخ عبود آل عناجید
مفهوم فصخ
فصخ به معنای انحلال یا پایان دادن به یک قرارداد یا توافق است. این اصطلاح در فرهنگ‌های مختلف، به‌ویژه در جوامع قبیله‌ای عرب، کاربرد دارد و به‌طور خاص زمانی به کار می‌رود که دو طرف به توافقی که قبلاً داشته‌اند نرسند یا شرایطی به وجود آید که ادامه همکاری یا ارتباط ممکن نباشد.
در روابط اجتماعی، فصخ به‌عنوان یک راه‌حل برای حل و فصل اختلافات و تنش‌ها عمل می‌کند. این مفهوم می‌تواند شامل توافقی باشد که به‌دلیل عدم توافق بر سر جزئیات یا بروز مشکلات جدید، به‌طور یک‌طرفه یا دوطرفه لغو می‌شود. در این حالت، طرفین ممکن است به دنبال راه‌های مسالمت‌آمیز برای حل و فصل اختلافات باشند تا از بروز درگیری‌های بیشتر جلوگیری کنند.
شیخ عبود ال عناجید در این مورد بیان کرد که آنچه در مراسمات ذکر می‌شود و گفت‌وگوهای بزرگان را در بر می‌گیرد، به‌نوعی نشان‌دهنده اهمیت این موضوع در فرهنگ عربی است.
مفهوم دیه
دیه به معنای غرامت مالی است که در صورت وقوع قتل یا صدمات بدنی به فرد آسیب‌دیده یا خانواده‌اش پرداخت می‌شود. این مفهوم در حقوق اسلامی و همچنین در عرف‌های قبیله‌ای عرب اهمیت ویژه‌ای دارد.
دیه معمولاً به‌عنوان جبرانی برای خسارت‌های ناشی از قتل یا آسیب‌های بدنی تعیین می‌شود. در جوامع قبیله‌ای، میزان دیه بر اساس عرف و رسوم محلی مشخص می‌شود و می‌تواند به‌صورت نقدی یا به شکل کالاهایی مانند دام یا محصولات زراعی پرداخت گردد. هدف از پرداخت دیه، جبران خسارت و جلوگیری از انتقام‌جویی‌های بیشتر است. این سیستم به‌نوعی به حفظ صلح و آرامش در جامعه کمک می‌کند و نشان‌دهنده اهمیت روابط اجتماعی و قبیله‌ای است.
آداب و رسوم و گفت‌وگوها
طایفه محترم عرب به‌عنوان مردمی کریم و سهل‌گذر شناخته می‌شوند و به‌خاطر روحیه گذشت و عطوفت خود، در این زمینه بسیار مشهورند. در این نشست‌ها، ابتدا نام و یاد خداوند حاکم است تا از بروز هرگونه تنش جلوگیری شود. سپس با گفت‌وگوهای منطقی و سنجیده، بزرگان به بررسی موضوع پرداخته و به‌دنبال رسیدن به نتیجه‌ای مطلوب هستند.
مهمانان برنامه با خواندن چند بیت شعر، صدق این صحبت را تأکید کردند و بر این نکته تأکید کردند که بزرگان همیشه کلمات فکر شده و منطقی را در این مجالس به کار می‌برند تا بهترین نتیجه گرفته شود.
مهمانان دیگر نیز نظرات و تجربیات خود را به اشتراک گذاشتند:
مهمان اول، استاد علی الکعبی، با اشاره به اهمیت دیه در حفظ صلح اجتماعی گفت: «دیه نه‌تنها جبران خسارت است، بلکه به‌عنوان یک ابزار برای جلوگیری از انتقام‌جویی‌های بیشتر عمل می‌کند. در مراسم دیه، خانواده‌ها به یکدیگر نزدیک‌تر می‌شوند و این نزدیکی می‌تواند به تقویت روابط اجتماعی کمک کند.»
مهمان دوم نیز گفت: به آداب و رسوم خاص این مراسم پرداخت و گفت: «در فرهنگ ما، دیه به‌عنوان یک عمل انسانی و اخلاقی در نظر گرفته می‌شود. بزرگترها در این مراسم‌ها به‌عنوان میانجی عمل می‌کنند و این نشان‌دهنده احترام به ارزش‌های اجتماعی است.»
مهمان سوم نیز ادامه داد با تأکید بر نقش شاعران در این مراسم گفت: «شعر همیشه بخشی از فرهنگ ما بوده است. شاعران با بیان احساسات و تجربیات خود، به تقویت روحیه همدلی و همکاری در مراسم دیه کمک می‌کنند.»
مهمان چهارم گفت:، نیز به نقش خانواده‌ها در برگزاری این مراسم اشاره کرد و گفت: «خانواده‌ها با مشارکت در این مراسم نه‌تنها به جبران خسارت کمک می‌کنند، بلکه به ایجاد فضایی از همدلی و همبستگی نیز کمک می‌کنند.»
این برنامه به‌خوبی نشان داد که دیه و فصخ نه‌تنها ابزاری برای حل اختلافات هستند، بلکه به‌عنوان نمادهایی از فرهنگ و آداب و رسوم غنی طایفه عرب نیز مطرح می‌شوند. با وجود چالش‌ها و تنش‌های موجود، روحیه گذشت و همکاری در این جامعه همچنان زنده است و به‌نوعی به تقویت پیوندهای اجتماعی و قبیله‌ای کمک می‌کند. در نهایت، این نشست‌ها فرصت مناسبی برای تبادل نظر و گسترش فرهنگ گفتگو در میان طوایف مختلف فراهم می‌آورد.
