پس از شیوع بحران کرونا در ایران و توصیه وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی مبنی بر فاصله گذاری اجتماعی، در روزهای اخیر موضوع انتشار نشریات کاغذی به منظور بررسی و تصمیم گیری در دستور کمیته اطلاع رسانی و مدیریت جو روانی ستاد ملی مدیریت بیماری کرونا قرار گرفت؛ و بنابر اعلام این کمیته تصویب شد که نسخه کاغذی نشریات تا پایان اجرای طرح فاصله گذاری اجتماعی چاپ نشود.
بر اساس مصوبه کمیته اطلاع رسانی اعلام شده است که «نظر به اینکه انتشار مطبوعات و نشریات کاغذی مستلزم فعالیت مجموعه ای از افراد، از خبرنگاران تا فعالان صنعت چاپ و توزیع خواهد بود و این روند ممکن است به صورت بالقوه به شیوع بیشتر بیماری منجر شود، لذا در راستای عمل به الزامات طرح ملی فاصله گذاری اجتماعی مصوب ستاد ملی مقابله با کرونا، نسخه کاغذی نشریات تا پایان این طرح چاپ نخواهد شد».
بر این اساس، مقرر است رسانه های مکتوب برای تقویت جریان اطلاع رسانی و کارکرد آموزشی مقابله با کرونا همانند هفته های اخیر، تمام ظرفیت خود را در فضای برخط و شبکه های اجتماعی به کار گیرند.
اعلام مصوبه ستاد ملی مقابله با کرونا البته واکنش های متفاوتی را در روزهای اخیر به همراه داشته که باعث شده است تا برخی با مخالفت نسب به این طرح واکنش نشان دهند. اما در نهایت روز سه‌شنبه ۱۹ فروردین، کمیته اطلاع‌رسانی ستاد ملی مقابله با کرونا طی اطلاعیه‌ای از نشر نسخه کاغذی رسانه‌ها از شنبه ۲۳ فروردین خبر داد.
توقف انتشار کاغذی روزنامه‌ها: فاجعۀ ملی
حجت‌الله جیرودی، پیشکسوت عرصهٔ چاپ و توزیع مطبوعات در گفت وگو با خبرنگار فرهنگی ایرنا، بیان کرد: پرواضح است که مخالف تعطیلی روزنامه‌ها هستم و دلیل آن‌هم این است که چرا باید در یک شرایط بحران فرهنگی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و تحریم و درگیری‌هایی که با جهان داریم و امروز جامعه ما با آن مواجه است، اطلاع‌رسانی بین مردم قطع شود؟ و مردم را مجبور کنیم که از رسانه‌های بیگانه کسب خبر کنند؟ این واقعاً یک فاجعه ملی برای کشور است.
چرا بهترین نشریه اصلاح‌طلب ما زیر ۱۰ هزار تا تیراژ دارد؟ یا چرا بهترین نشریه اصول‌گرای ما که کیهان باشد، نمی‌تواند تیراژ حتی ۱۰ هزارتایی را چاپ و توزیع کند؟ این‌ها مشکلاتی است باید آسیب‌شناسی و بررسی شود که چرا سازوکاری اتخاذ شده زمینه سقوط نشریات را فراهم کرده است؟وی افزود: بیش از ۵۰ سال است که در کار مطبوعات کشور هستم و درست است که دولت محترم به‌صورت موقت و برای چند روز این انتشار را متوقف کرده است ولی مشکل ما با این زمان نیست. مشکل این است که اصولاً ما با مطبوعات کاغذی از سال‌های دورتر مشکل داشته‌ایم و متأسفانه برخی سیاست‌های اشتباه، غیراصولی و ناشیانه منجر به تعطیلی مطبوعات شده است؛ به واقع نشریات ما عملاً پیش‌تر از حیز انتفاع خارج شده بودند و دیگر قابلیت اطلاع‌رسانی به جامعه ایرانی را نداشت.
این پیشکسوت مطبوعات تصریح کرد: به‌عنوان کسی که سالها درگیر این مسئله است و به‌عنوان یک کارشناس می‌گویم کاملاً مخالف این هستم که چاپ نشریات کاغذی متوقف شود و دلیل آن این است که برای ایجاد سازوکار و زیرساخت‌های تولید و توزیع نشریات کاغذی، میلیاردها تومان هزینه شده است. ظرف سالیان طولانی تأسیساتی مانند چاپخانه‌ها، لیتوگرافی‌ها، نمایندگان مطبوعات، سیستم توزیع، کیوسک و فروش کاغذ به وجود آمده است که اگر ابعاد اقتصادی آن را در نظر بگیریم، با این توقف و تعطیلی مجموعه‌ای بسیار بزرگ و ازنظر اقتصادی میلیاردی، در معرض سقوط و خطر است. در نتیجه باید گفت که توقف چاپ کاغذی مانند پاک کردن صورت‌مسئله است.
چند سال پیش ماشینی را با چند میلیارد تومان هزینه از آلمان آورده، نصب و راه‌اندازی کردم که روزنامه‌های اصلاح‌طلب، قطع همشهری را چاپ می‌کرد. یک ماه قبل از نوروز آن را به ضایعاتی دادم، برای اینکه ماشین دیگر کاری نداشت و فضای سالن را پر می‌کرد؛ مسئولان خیلی ساده از کنار این خسارت‌های سنگینی که به صنعت چاپ و مطبوعات وارد می‌شود می‌گذرند. کدام بسته حمایتی می‌تواند سرمایه چندمیلیاردی ماشین من را که به ضایعات رفته است، جبران کند؟
سیاست‌های نادرست؛ تیشه به ریشۀ مطبوعات
جیرودی در اشاره به وضعیت نابسامان نشریات در سال‌های اخیر یادآور شد: اعتقاددارم نشریات کاغذی را به دلیل سیاست‌های نادرست به‌گونه‌ای وارد سیاست‌های اطلاع‌رسانی جامع کشور کرده‌اند که این نشریات سازوکار اصلی و برنامه‌های مستمر واقعی خودش را ازدست‌داده است؛ چراکه در این سالها بدون توجه به تخصص ها بسیاری توانسته‌اند مجوز گرفته و دست به انتشار یک نشریه یا هفته‌نامه و روزنامه بزنند.
وی افزود: در سال ۱۳۸۰ چیزی حدود ۲۰۰۰ نشریه مجوزدار داشتیم که امروز به رقمی حدود ۷۰۰۰ تعداد رسیده است؛ برخی از این نشریات به دلیل عدم تخصص‌های مطبوعاتی و اطلاع‌رسانی، حتی نتوانسته‌اند تولید محتوای خبرگزاری‌ها را به‌صورت درست و منطقی بازتاب دهند.
وقتی حجم عظیمی از ظرفیت کشور وارد عرصه مطبوعات می‌شوند، آن‌هم بدون تخصص و توانایی موردنیاز و یا توان ایجاد حرکت فرهنگی در جامعه، پس از مدتی شاهد انفعال، تعطیلی، سرخوردگی‌ها و نارضایتی آنها هستیم؛ و درنهایت این که امروز حتی اگر ویروس کرونا هم نبود با توجه شرایط، این‌ها یکی پس از دیگری تعطیل می‌شدند.
