درحال حاضر استان خوزستان با دارابودن ۱۰ واحد تولید شکر بعنوان اولین استان تولیدکننده نفت، قطب اول تولید شکر و محصولات جانبی نیشکر از جمله الکل و خمیرمایه و کاغذ، قطب دوم صنعت پتروشیمی و صنایع پالایشگاهی با ۲۳ واحدصنعتی در این بخش ونیزبا۱۱ واحدتولیدکننده فولاد و محصولات فولادی جزو استانهای برترصنعتی محسوب می باشد. بدون احتساب اشتغال درصنعت نفت وگاز بیش از ۷۰% اشتغال صنعتی استان در بخش صنایع پتروشیمی، شکر و فولاد است. این اشتغال بصورت مستقیم بوده و براین اساس که صنایع مذکور بعنوان صنایع مادر محسوب میشوند، اشتغال غیرمستقیم قابل توجهی نیز به طبع خواهند داشت . ولی سوالی که مطرح است چرا اغلب مردم استان احساس تعلق خاطر و امنیت اقتصادی و اجتماعی در کنار این صنایع بزرگ را ندارند؟ راهکارهای نزدیکی اقشار جامعه با این صنایع و امیدمشترک به توسعه و بالندگی این صنایع به چه شاخصهایی ارتباط دارد؟
در طول چند دهه گذشته جوامع به میزان قابل ملاحظه‌ای به مقولاتی همچون: کنترل آلودگی هوا و صوت، ایمنی و سلامت محیط کار، فرصت‌های برابر استخدامی برای جامعه بومی و زنان ، کیفیت و ایمنی تولیدات و سایرپارامترها توجه می‌کنند. به این ترتیب دیگر خواسته‌های شهروندان از شرکتهای اقتصادی، صرفا به خواسته‌های بازاری، اقتصادی و اشتغال محدود نمی‌شود. بلکه اکنون شرکت‌ها و سازمان‌های مختلف با دامنه وسیعی از مسوولیت‌های ورای بازار روبه‌رو هستند که بعضی از آنها به دغدغه‌های اجتماعی متنوع جامعه مربوط هستند.
به این ترتیب در سال‌های اخیر این پرسش به صورت روزافزونی مطرح میشود که نقش شرکت‌ها و صاحبان کسب و کار در قبال جامعه‌ای که در آن فعالیت می‌کنند، چیست؟ آیا مسوولیت یک شرکت فقط و فقط، بقا و حداکثر کردن سود است؟ چه انگیزه‌هایی می‌تواند شرکت‌ها را به سمت اجرای پروژه‌هایی در راستای تحقق «مسوولیت اجتماعی» مناسب سوق دهد؟ چه عامل‌ها و فاکتورهایی بر توجه شرکت‌ها به مسوولیت اجتماعی تاثیر می‌گذارد؟ هر شرکت در مقابل کارکنان، سهامداران، مصرف‌کنندگان، محیط زیست و جامعه شهری و روستایی تا چه حد مسوول است؟ آیا لازم است شرکت‌ها در برابر موضوعاتی مانند اشتغال، کاهش فقر، حذف تبعیض، جلوگیری از آلودگی، حفظ محیط زیست، نظم اجتماعی، توانمندسازی کارکنان وخانواده ها، عدالت اجتماعی، ثبات اقتصادی و بهبود وضعیت فرهنگی و ورزشی جامعه محل فعالیت خود حساسیت داشته باشند، یا اینکه چنین مسوولیتی فقط مختص افراد و دولت است؟ آیا مسوولیت اجتماعی شرکت‌ها، با چارچوب حداکثرسازی سود آنها در تضاد است؟
در دنیای صنعتی امروز شاهد هستیم که شرکتهای متعددی با هر مقدار ظرفیت و درآمد، از تلاش‌هایی صحبت می‌کنند که به توسعه اجتماعی و انسانی کمک می‌کند. برای مثال یک شرکت، انتشار گازهای گلخانه‌ای خود را کاهش می‌دهد، یکی دیگر بخشی از سود خود را صرف بازیافت و مدیریت ضایعات می‌کند، دیگری تسهیلات مراقبت از کودکان را به صورت رایگان برای کارگران و جامعه محیطی خود فراهم می‌سازد، یکی دیگر با کمک نهادهای غیر دولتی در زمینه پروژه‌هایی با هدف کاهش فقر یا مبارزه با بیماریهای صعب العلاج تلاش می‌کند.
براین اساس مسئولیت اجتماعی به طور اعم، به مجموعه فعالیت‌هایی گفته میشود که صاحبان سرمایه و بنگاه‌های اقتصادی به صورت داوطلبانه، به عنوان یک عضو مؤثر و مفید در جامعه، انجام می‌دهند که علاوه بر ارتباط عمیق بنگاه با جامعه بر بهبود عملکرد سازمان تأثیرات فراوان دارد. مسئولیت اجتماعی مشتمل بر برخی موارد از جمله موارد زیر میشود:
- مسئولیت پذیری و پاسخ‌گویی به نیازها و خواسته های جامعه
- کسب‌وکار مسئولانه همراه با تولید ثروت
- ایجاد رابطه برد- برد بین سازمان ها و جامعه
خلق ارزش مشترک جامعه و سازمان
البته تاکنون شرکتهای بزرگ و متوسط استانی از این امر(مسئولیت اجتماعی) غافل نبوده و بطور مستمر و نیز در موارد خاص از جمله در زمان جنگ تحمیلی ، سیل اخیر و سایر موارد بحرانی به کمک جامعه انسانی منطقه شتافته اند. شایان ذکراست گسترش و توسعه هدفمند کردن این وظیفه در مواردی همچون پیشنهادات زیر باعث تعلق خاطر و تعمیق تعلق خاطر و وابستگی اهالی آن منطقه به صنعت خواهد شد.
- سلامت و رفاه اجتماعی: احداث و تجهیز درمانگاههای محله ای و استخدام کادر پزشکی و مددکاری اجتماعی، کمک به تجهیز ناوگان مسافربری عمومی شهری و ایستگاههای مربوطه
- آموزش و پرورش: احداث و تجهیز مدارس خصوصا در مناطق محروم و جایگزینی با مدارس فرسوده ونیز آموزش مهارتهای فنی با هدف اشتغال اعضاء جامعه محیطی
- هنر، فرهنگ و ورزش: احداث و تجهیز مراکز فرهنگی و ورزشی محله ای خصوصا در محلات کم برخوردار وتوسعه این مراکز در سطح شهرهای کوچک و روستاها
تجارت و تولید مناسب و مطلوب: ایجاد مراکز کسب و کار و واگذاری به افراد صاحب فن و دارای صلاحیت با هدف اشتغال و توسعه تولیدات منطقه، احداث ناحیه های صنعتی کوچک جهت احداث واحدهای کوچک تولیدی، ایجاد مراکز رشد جهت پرورش استعدادهای کارآفرین محلی با همکاری کارشناسان مجرب همان شرکت و دانشگاههای منطقه
- محیط زیست: توسعه فضای سبز شهری و کمربند فضای سبز، جمع آوری و بازیافت زباله ، ایجاد مراکز زیست محیطی وپاکسازی محیط شهری و روستایی
- امور خیریه و فقر زدایی
مهرام روانبخش
