گزارش ویژه از شهرستان شهیدپرور و ولایی کارون

شهرستان کارون، به عنوان یکی از شهرستانهای جوان و ولایی استان خوزستان، همواره درتمامی صحنه های انقلاب اسلامی حضوری فعال، مؤثر و افتخارآفرین داشته است. این شهرستان که مردمانی مؤمن، ایثارگر و فرهنگ مدار را در خود جای داده، با جمعیتی بالغ بر دویست هزار نفر – به غیر از روستاهای بخش مرکزی و بخش سویسه – ظرفیت های ارزشمند وبی نظیری در عرصه های گوناگون اقتصادی و اجتماعی دارد.

موقعیت جغرافیایی و اهمیت استراتژیک

شهرستان کارون در مجاورت کلانشهر اهواز، مرکز استان خوزستان، واقع شده است. این نزدیکی جغرافیایی، هم مزیتی برای دسترسی به زیرساختهای شهری محسوب میشود و هم چالشی برای توسعه هویت مستقل شهرستان فراهم آورده است. مرزهای این شهرستان شامل مناطق کشاورزی حاصلخیز و نیز مناطق صنعتی مهمی است که در حاشیه رودخانه کارون و یادر نزدیکی صنایع بزرگ استان قرار دارند.

 ظرفیتهای اقتصادی شهرستان کارون

شهرستان کارون دارای پتانسیل های اقتصادی چندوجهی است که نیازمند سرمایه گذاری هدفمند و مدیریت صحیح منابع است.

. صنعت و مجاورت با مراکز بزرگ صنعتی

مجاورت شهرستان کارون با مراکز بزرگ صنعتی از جمله شرکتهای فولادی و نیشکر، زمینهای مناسب برای سرمایه گذاری و اشتغالزایی فراهم آورده است. این همجواری مزایای زیر را به همراه دارد:

• تقاضای نیروی کار تخصصی: صنایع بزرگ نیازمند مهندسان، تکنسینها و کارگران ماهر دررشته های مرتبط با متالورژی، فرآوری مواد، و مهندسی کشاورزی صنعتی هستند.
• زنجیره تأمین: پتانسیل توسعه صنایع جانبی و خدمات پشتیبانی برای این مجتمع های صنعتی بزرگ در محدوده شهرستان کارون وجود دارد.
• سرمایه گذاری مستقیم: موقعیت مکانی مناسب برای استقرار واحدهای خدماتی و فنی مورد نیاز صنایع مادر در این شهرستان فراهم است.

. بخش کشاورزی و آبزی پروری

علاوه بر ظرفیتهای صنعتی، در بخشهای کشاورزی و آبزی پروری این شهرستان فعالیتهای قابل توجهی انجام میشود که نقش مهمی در تأمین امنیت غذایی منطقه و کشور دارد.

• کشاورزی: با توجه به دسترسی نسبی به منابع آبی )هرچند با چالشهای جدی کم آبی(،کشت محصولات استراتژیک و باغداری در دستور کار است. توسعه کشاورزی مدرن بااستفاده از روشهای بهینه آبیاری )مانند آبیاری تحت فشار که بهره وری آب را افزایش میدهد: max → مصرف تولیدآب( حیاتی است.
• آبزی پروری: پتانسیل پرورش ماهی در قفس یا استخرهای خاکی در مناطقی که مجوزهای زیست محیطی لازم اخذ شده باشد، میتواند به اقتصاد منطقه کمک شایانی نماید. این حوزه نیازمند دانش فنی به روز در زمینه بهداشت آب و تغذیه آبزیان است.
• چالش اصلی: بحران آموزش عالی و محرومیت تحصیلی

با وجود این ظرفیتهای ارزشمند، یکی از چالشهای اساسی کارون ،نبود مراکز دانشگاهی وآموزش عالی در حوزه های صنعتی و کشاورزی است. این مسئله به مثابه یک سد در برابرشکوفایی کامل پتانسیل های شهرستان عمل میکند.

. فقدان زیرساختهای آموزشی تخصصی

از زمان جدا شدن شهرستان کارون از کلانشهر اهواز، تاکنون هیچگونه مرکز آموزش عالی دولتی یا غیردولتی تخصصی در این شهرستان تأسیس نشده است. این فقدان تأثیرات مخربی برساختار جمعیتی و آینده شغلی جوانان منطقه گذاشته است:

1. مهاجرت تحصیلی: جوانان مستعد مجبورند برای ادامه تحصیل به شهرهای دیگر، به ویژه اهواز، مراجعه کنند.
2. هزینه های سنگین: با توجه به فاصله زیاد برخی روستاها از شهر اهواز و هزینه های سنگین رفت وآمد شامل هزینه سوخت، استهلاک وسیله نقلیه و زمان از دست رفته،ادامه تحصیل در مراکز آموزش عالی برای بسیاری از خانواده ها امکانپذیر نبوده و آینده علمی بخشی از جوانان منطقه تحت تأثیر قرار گرفته است.

. تبعیض جنسیتی در دسترسی به آموزش

نکتهای که اهمیت مضاعف به این مسئله میبخشد، تأثیر آن بر دانش آموزان دختر است. درفرهنگ منطقه، اعزام دختران برای تحصیل در دانشگاه های واقع در شهرهای دوردست با موانع فرهنگی و امنیتی بیشتری همراه است. این امر به معنای محرومیت مضاعف تحصیلی برای نیمی از جمعیت جوان شهرستان کارون است.

راهکارها و مطالبات از مسئولان

لذا از مسئولان محترم استان خوزستان، به ویژه استاندار محترم، نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی و خبرگان رهبری انتظار میرود با درک اهمیت موضوع آموزش در توسعه پایدار،نسبت به تأسیس دانشگاهها و مراکز علمی در شهرستان کارون اقدامات مؤثری را دردستور کار قرار دهند.

. پیشنهاد استقرار دانشکده های تخصصی

با توجه به پتانسیل های منطقه ای، استقرار واحدهای دانشگاهی زیر ضروری به نظر میرسد:

• دانشکده فنی و مهندسی: با تمرکز بر رشته های مورد نیاز صنایع فولاد، نفت و گاز حوزه مجاورت صنعتی.
• مؤسسه آموزش عالی کشاورزی: با گرایشهای مهندسی آب و خاک، مکانیزاسیونکشاورزی و شیلات.
• مرکز آموزش فنی و حرفه ای فعال در سطح بالا: برای تربیت تکنسینهای مورد نیاز بازار کار منطقه.

هدف اصلی باید کاهش فاصله تحصیلی باشد؛ به گونه ای که فاصله مرکز آموزشی تا دورترین نقطه مسکونی از شعاع تعریف شده، حداکثر به d_max برسد.

. امید به آینده و نقش نمایندگان مجلس

امتیاز ارزشمندی که امروز شهرستان کارون از آن برخوردار است، حضور دو نفر از نمایندگانمحترم مجلس شورای اسلامی از بدنه آموزش و پرورش و جامعه فرهنگی استان وهمچنین حضور یکی ازنمایندگان محترم در کمیسیون آموزش مجلس میباشد.

این ترکیب نمایندگی فرصتی طلایی برای پیگیری مصوبات و تخصیص بودجه های لازم برای تأسیس زیرساختهای علمی در کارون فراهم می آورد. امید است با همت این بزرگواران و تلاش هم افزای سایر مسئولان، در آینده ای نزدیک شاهد شکوفایی علمی، ایجاد مراکز تحصیلی مختلف و بازگشت شور آموزش به شهرستان شهیدپرور کارون باشیم.

توسعه آموزش عالی به معنای ارتقاء شاخص توسعه انسانی )HDI( شهرستان است که فرمولکلی آن به صورت زیر تعریف میشود:

شاخص درآمد سرانه × شاخص سطح سواد × شاخص امید به زندگی ^۳ =HDI و تأسیس دانشگاه مستقیماً بر شاخص سطح سواد تأثیر میگذارد.

انشاءالله به یاری خدا و با همدلی مردم و مسئولان، آینده ای درخشان و علمی در انتظار سرزمین همیشه سربلند کارون خواهد بود.

جمع بندی نهایی

شهرستان کارون با مردمانی مقاوم و ظرفیت های صنعتی و کشاورزی چشمگیر، منتظر گامهای بلند مسئولان برای ایجاد زیرساختهای حیاتی آموزش عالی است. سرمایه گذاری در آموزش،سرمایه گذاری بر امنیت و توسعه پایدار منطقه است.از اداره آموزش وپرورش شهرستان کارون هم با داشتن کمبودهای زیادی که موجود هست  انتظارمی رود بحث  تاسیس مراکز علمی درشهرستان رابصورت جدی پیگیری کند. درپایان مجدداً اززحمات تمامی مسئولین محترم استانی ،نمایندگان زحمتکش مجلس شورای اسلامی وفرماندارمحترم شهرستان کارون تقدیروتشکرمی نمایم.

ناصر حزباوی-کارشناس ارشدجغرافیا وبرنامه ریزی شهری